Over misgeslagen planken en verdronken bruggen

IT staat op voet van oorlog met business, zo laat Sander Hulsman ons via de digitale editie van Computable (21 januari 2013) weten. Een aandachttrekkende overdrijving? Misschien. Een aanstaande werkelijkheid? Wellicht. Gespannen verhoudingen, wantrouwen, openlijk geuite frustraties, het ontbreken van samenwerking – het zijn allemaal symptomen van ‘iets’ dat gaandeweg gemakkelijk (verder) uit de hand loopt.

Wat IT betreft is de business zich er niet of nauwelijks van bewust dat IT bijzaak is en dat het de business feitelijk alleen maar te doen is om informatie-van-situationeel-heldere-betekenis. Reflexmatig koppelt business iets-met-informatie domweg aan IT; plaatst er a.h.w. een "="-teken tussen. Informatie? = IT! Op die manier blijft business in geval van iets-met-informatie ‘logischerwijs’ maar aankloppen bij IT. IT die eigenlijk alleen maar echt goed is in het leveren van techno-dingetjes-met-data. En dat is toch echt wat anders!

Zolang we met z’n allen, business en IT, maar blijven geloven dat we het alleen maar redden met meer technologie, met alsmaar meer en alsmaar geavanceerdere technologie… en dat het dan met de rest (bijvoorbeeld die informatie-van-situationeel-heldere-betekenis) vanzelf wel goed komt… zolang wordt de onderlinge verstandhouding eigenlijk alleen maar slechter.

IT werkt nog altijd hoofdzakelijk volgens het diep ingesleten adagium ‘voor elk probleem een apart systeem’. Een apart systeem dus, dat goed werkt in de situatie waarvoor het is bedoeld. In hedendaagse dynamiek, echter, veranderen situaties steeds sneller en ook dusdanig dat de waarde van zo’n apart systeem vrij snel afneemt; vaak al tijdens de bouw/deelopleveringen. Steeds grotere aanpassingen worden steeds sneller nodig. Al met al bijzonder kostbaar, waarbij IT het vereiste tempo steeds moeilijker kan bijbenen.

En zo stevenen twee partijen, business en IT – zonder het zelf goed en wel te beseffen en doorgaans met de beste bedoelingen – zomaar en gemakkelijk af op een (voet van) oorlog. Business voelt zich bar slecht begrepen blijkens de veelal moeizaam werkende techno-dingetjes-met-data die IT hen altijd weer met verve levert. IT raakt meer en meer gefrustreerd omdat ze haar (geavanceerde) eieren niet of nauwelijks kwijt kan. En wanneer onvrede tussen partijen ver genoeg oplaait en ze weer eens getergd ten strijde trekken… dan ontmoeten ze niemand op hun slagveld. Niemand? Nee, beiden vechten immers – zonder het te beseffen aan verschillende fronten! Elke slag is goed gemikt, gemeend en raak, maar tegelijk ook zo frustrerend mis.

Voor vruchtbaar zicht op oplossing dienen partijen zich te begeven naar een nieuw en hoger niveau van beschouwing. Alleen daar komt het malle van de hele situatie samenhangend in beeld, kan ter zake doende diagnose worden gesteld en remedie gevonden. Maar … waarom gaan partijen daar (dan) niet zoeken? De business niet omdat ze meent haar heil te moeten zoeken bij IT. De IT niet omdat ze vastgeroest zit aan oud en vertrouwd adagium; adagium dat haar eens zo grote successen bracht, maar nu eigenlijk alleen nog maar problemen produceert. Daarbij belet diep gewortelde techno-overtuiging partijen nog eens extra om stap naar hoger beschouwingsniveau te zetten.

Hoe lang blijven we elkaars loopplank nog ‘vruchtbaar’ misslaan en laten we bedoelde brug in het water vallen?

Copyright (c) 2013 Emovere/Jan van Til - All rights reserved.
Alle publicaties op deze site zijn gebaseerd op mijn eigen opvattingen. Ze vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs de standpunten en het beleid van mijn werkgever(s).

Slopen of soepel saneren?

In Hoe Sloop Ik Mijn Applicaties (5 overzichtelijke stappen) vraagt Ron Tolido terecht aandacht voor zoiets als de verwijderingsbijdrage voor applicaties. Hieronder stel ik een kwalitatief andere benadering voor – een route die via De Weg uit Techno-val loopt. Tolido’s goede aanzet kan, denk ik, wel een versteviging gebruiken!

Naar mijn idee sloop je applicaties het aller-allerbeste door ze vanuit een to-taal ander concept op te zetten. Begin daarbij bij het belangrijkste – bij informatie (dus)! [1] Wie informatie slim organiseert… ontdekt al snel dat we met z’n allen met heel erg veel minder informatie toekunnen. Duplicaten en inconsistenties? Exit! Daadwerkelijk hergebruik i.c.m. sterke reductie van je informatiehooibergen [2] wordt met systematische organisatie van informatie gewoonweg heel reëel!

Systematisch georganiseerde informatieverzamelingen zijn duurzaam, bevatten, zeg maar even, ‘informatie-invarianten’, zijn infrastructureel [3] van aard en worden (uiteraard) gemanaged door middel van netzo duurzame infrastructurele applicaties. Daarmee creëer je een heel krachtige informatiebasis [4].

Toepassingsapplicaties vullen hun informatiebehoeften in door zaken te doen met de infrastructurele applicaties. Basisinformatie wordt naar behoefte gecombineerd, bewerkt, gepresenteerd enzovoort m.b.v. de – nu veel kleinere – toepassingsapplicaties. Da’s is gunstig voor de kosten, de kwaliteit, de time-to-market enzovoort [5].

Migratie naar zo’n nieuwe opzet laat de oude applicatie-lappendeken gefaseerd en gecontroleerd ‘leeglopen’ in de nieuwe informatie-infrastructuur. De hele winkel blijft gewoon open! En zo saneer je je informatiehooibergen plus je applicatielandschap. Dan pak je de zo pijnlijke problematiek (nog net even wat) fundamenteler aan!

Noten:
[1] In Een Vruchtbaar Gesprek wordt duidelijk(er) gemaakt waarom juist bij informatie moet worden begonnen.
[2] In Ontsnapping uit digitaal gekkenhuis, een bijdrage in het boek Eerlijk zullen we alles delen (een uitgave va Forum Standaardisatie), wordt o.a. nader op het saneren van informatiehooibergen ingegaan.
[3] Tja, Wat is eigenlijk infrastructuur (eigenlijk)?
[4] Op Slideshare is dit idee nader uitgewerkt in de presentatie infOrch.
[5] Op Information Roundabout worden deze, met gevoel voor understatement, interessante voordelen ook (nog eens) uiteengezet.

Copyright (c) 2013 Emovere/Jan van Til - All rights reserved.
Alle publicaties op deze site zijn gebaseerd op mijn eigen opvattingen. Ze vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs de standpunten en het beleid van mijn werkgever(s).

Een Vruchtbaar Gesprek

Waar draait het eigenlijk om bij informatiesystemen?

Om informatie.

Om informatie?

Ja, informatie is al sinds mensenheugenis het universele middel dat mensen aanzet tot activiteiten waarmee ze hun doelen bereiken. Dat is met digitale informatiesystemen niet anders.

Waarom stellen informatiesystemen dan zo vaak teleur?

Mensen begrijpen vaak niet goed wat de gepresenteerde informatie betekent. En daarom komen ze niet tot de werkelijk bedoelde activiteiten en missen ze (deels) hun doelen.

Hoe kan dat?

Mensen zitten zo in elkaar dat ze informatie altijd contextueel begrijpen. Altijd – en dat gaat onbewust. De precieze betekenis van informatie is afhankelijk van de onderhanden situatie – en situaties wisselen vandaag de dag steeds vaker en heftiger.

 

Machines (lees ook: informatiesystemen) zitten zo in elkaar dat ze informatie altijd in absolute zin ‘begrijpen’. Altijd – en dat gaat volautomatisch. De precieze betekenis van informatie is op voorhand vastgesteld – geschikt voor een enkele situatie.

 

Zodra de machinale betekenis niet meer zo goed past bij werkelijke situaties, krijgen mensen – naar hun aard! – serieus moeite om de informatie in hun actuele leefwereld (context) te duiden. Dat leidt in ieder geval tot inefficiënties, meestal tot (sterk) verminderde effectiviteit en zelfs tot contraproductiviteit. En, ja, dat stelt teleur.

Is het zo simpel?

Zo eenvoudig is het. Daarom stellen informatiesystemen steeds vaker en, dat ook, steeds sneller teleur. Dat is één van de majeure gevolgen van alsmaar toenemende dynamiek in onze moderne informatiemaatschappij.

Hoe los je dat op?

Dat los je op door informatie niet langer absoluut, maar contextueel te organiseren. Per context is de betekenis immers absoluut! En per context lukt het informatiesystemen dus wèl om de bedoelde betekenis van informatie adequaat te communiceren.

 

Op zo’n manier wordt informatie – juist via digitale hulpmiddelen – weer dat universele middel dat mensen aanzet tot activiteiten waarmee ze in tot-en-met digitaal gefaciliteerde informatiesamenleving hun doelen bereiken.

Dáár draait het dus om bij informatiesystemen?!

Ja, het draait om informatie van situationeel kraakheldere betekenis in handen van mensen… tot bedoelde actie… om hun doelen te bereiken. Effectief dus. En zo efficiënt mogelijk.

Nog één laatste vraag: Hoe doe je dat eigenlijk – dat “contextueel organiseren” van informatie?

Uitstekende vraag! Wie informatie absoluut organiseert, denkt ongetwijfeld ook goed na over context. Waar gaat het dan mis? Men verzuimt die context te expliciteren en in verband te brengen met de informatie in kwestie.

 

Informatie (be)staat nooit an sich, maar ‘zit’ altijd in een context. Context zelf is natuurlijk ook weer gewoon informatie. Zo ontstaat een netwerk aan onderling verbonden informatieknooppunten. Wie interesse toont in een bepaald informatieknooppunt in zo’n netwerk, vat de ermee verbonden informatieknooppunten automatisch op als context.

 

Op die manier beschikt elk informatieknooppunt altijd over z’n eigen context en faciliteert het informatiesysteem mensen als vanzelf met informatie van situationeel heldere betekenis met het oog op het bedoelde effect.

Waar kan ik meer informatie vinden?

Lees gerust verder op Information Roundabout. Begin dan bijvoorbeeld bij The Core of Information Oriented Architecture. Wil je een meer theoretische onderbouwing, dan kan ik je Semiotic Ennead van harte aanbevelen; je ziet dan ook dat ik dankbaar gebruik maak van het werk van Pieter Wisse; de geestelijk vader van contextuele organisatie van informatie. Ere wie ere toekomt!

Copyright (c) 2013 Emovere/Jan van Til - All rights reserved.
Alle publicaties op deze site zijn gebaseerd op mijn eigen opvattingen. Ze vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs de standpunten en het beleid van mijn werkgever(s). 

De Weg uit Techno-val

De Weg uit Techno-val gaat niet over rozen, maar loopt naar mijn idee via hernieuwde (aandacht voor) ruimte voor het stelselmatig ontwerpen van informatievoorziening. En dat is… Nieuw.

Een hele tijd geleden alweer raakten applicaties geperforeerd: via interfaces raakten ze intensief op elkaar betrokken. Dat bracht ons tot de vraag: Wat is een applicatie eigenlijk als ze allemaal via kluwens aan interfaces aan elkaar vastzitten? Daar bleef het niet bij. Ook organisaties raakten door en door geperforeerd. Interfaces (her)kennen nu eenmaal geen organisaties laat staan organisatiegrenzen. Dankzij technologie ontstonden ketens en netwerken – dwars door/over organisaties heen. Dat bracht en brengt een mens op enig moment tot de vraag: Wat is een organisatie eigenlijk als ze allemaal via ketens en/of netwerken aan elkaar vastzitten? En ook daar bleef/blijft het niet bij – van individueel naar lokaal naar regionaal en nationaal draaien we onze hand ook niet meer om voor de mondiale schaal. Tal van mensen in wisselende verbanden (bijv. organisaties) zijn dagelijks in touw met hun variërende en gevarieerde bezigheden (bijv. business).

Dat betekent, lijkt mij, dat wie vandaag de dag iets techno’s (een constructie) voor een bepaalde organisatie wil maken, stevig rekening dient te houden met veel en veel meer dan alleen maar die ene bepaalde organisatie. Anders gezegd: het ontwerpbereik dient vandaag de dag veel ruimer te zijn bemeten dan het constructiebereik. En dat is… Nieuw; zo doen we het vandaag in ieder geval niet! Vandaag de dag passen we het ontwerpbereik ‘doodgewoon’ aan op wat er qua constructie moet komen. Techno is leading.

Als we kijken naar de recente ontwikkelingen bij HetWaterschapshuis (oké, er zijn vast ook andere dingen misgegaan) zien we heel duidelijk dat het ontwerpbereik ten opzichte van het constructiebereik veel en veel te krap bemeten was. Techno was ook daar leading. Als socio leading was geweest… had er een totaal ander(e) programma/project(-ambitie) uit de hoed gekomen. En wie weet… wie weet had de (belangrijkste) opdrachtnemer al in een vrij vroeg stadium van de opdracht afgezien: niet (zinvol) uitvoerbaar.
Als de nodige informatievoorziening stelselmatig (lees: met ruim ontwerpbereik en door en door socio) zou zijn ontworpen… hadden er qua techno constructies uit de bus gekomen waarmee elk van de onderscheiden waterschappen op basis van één en dezelfde informatiebasis heel gevarieerd en op eigen wijze zouden zijn geholpen. Zoals gezegd: dat is Nieuw.

Ik sluit (bijna) af waar ik mee begon: De Weg uit Techno-val loopt, naar mijn idee, via hernieuwde (aandacht voor) ruimte voor het stelselmatig ontwerpen van informatievoorziening. Techno heeft ons zo langzamerhand op een ontwikkelingsniveau (annex problematiek) gebracht waarbij we opnieuw zullen moeten nadenken over waar het nu werkelijk om draait. Gewoon maar een beetje techno doorbuffelen werkt niet meer – zoals Dohmen in Jullie van IT leveren alleen maar technologie… zelf ook al signaleert. Dohmen geeft (in zijn commentaar) aan dat techno-socio-met-scope=organisatie wat hem betreft mooi genoeg is. Ik ben van mening dat hij daamee niet aan de techno-val ontsnapt en geen wezenlijke verbetering kan bewerkstelligen. Daarvoor zal toch echt dat stapje verder moeten worden gezet: naar socio – en dan laat de rest zich, tot ieders verbazing, veel natuurlijker invullen.

Het draait, naar mijn idee, zoals gezegd, eerst en vooral om personen in wisselende verbanden (bijv. een organisatie) met heel gevarieerde en ook alsmaar variërende informatiebehoeften. Vanuit een socio benadering vragen verschillende elementen dan om geheel nieuwe invulling. Één voorbeeld: is betekenis van informatie voor mensen (socio) absoluut of situationeel? Situationeel natuurlijk! En voor techno? Ehh… absoluut! Oeps…. Wat betekent dat voor de organisatie van informatie? En hoe gaan we situationeel veranderlijke betekenis van informatie middels techno vervolgens faciliteren? Dat zijn wezenlijke vragen en de antwoorden erop helpen ons op Weg uit Techno-val. Wie radicaal socio start krijgt qua techno een enorm gevarieerd en flexibel palet aan invullings- en toepassingsmogelijkheden. Ja, klopt: je gaat het pas zien als je het door hebt (Cruijff)!

Copyright (c) 2013 Emovere/Jan van Til - All rights reserved.
Alle publicaties op deze site zijn gebaseerd op mijn eigen opvattingen. Ze vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs de standpunten en het beleid van mijn werkgever(s).