Soms denk ik wel eens… Is de mens nu hulpmiddel van (ICT-)machine of is het andersom en is de (ICT-)machine hulpmiddel ons mensen? Gelukkig herinner ik me dan ook altijd weer dat bekende adagium van Paul Wouters: “Techniek dient de mens”. Inderdaad – zo zit het!
Techniek is naar haar aard beperkt tot fysisch/cybernetisch niveau. Precies om die reden omringen we ons zo succesvol met technische hulpmiddelen! Mensen, echter, moeten we niet willen opsluiten binnen de beperkingen die zo inherent zijn aan cybernetica. Mensen bewegen zich, naar hun aard, op het hoger gelegen niveau van de significa.
Als we vage, moeilijk te ‘vangen’ begrippen beter definiëren opdat de te hanteren regels beter in digitale vorm te gieten zijn… moeten we ervoor waken de mens te beperken tot de mogelijkheden van het cybernetische en hem op die manier van het zo typisch menselijke beroven. Dat werkt domweg niet. Dat wil geen mens!
Wel moet – in hedendaagse en o zo dynamische informatiemaatschappij – tussen ICT (cybernetica) en mensen (significa) een Passende Brug worden geslagen. Die brug kan zich qua manifestatie niet beperken tot het cybernetische niveau van de machines.
Op signifisch niveau zal aansluiting gezocht moeten worden bij de manier waarop mensen tot betekenisgeving en vervolgens gedrag komen. Wil een mens tot bedoeld gedrag kunnen komen… dan moet de bedoelde betekenis hem zo helder mogelijk gemaakt zijn. En dat lukt alleen als die informatie in verband gepresenteerd wordt – met voldoende context dus.
Momenteel bieden wij maar al te vaak slechts informatie aan. Dat leidt in toenemende mate tot verwarring en inconsistentie. Maar… als we overstappen op het stelselmatig aanbieden van informatie… informatie-compleet-met-context dus… gaan we de goede kant op. Op signifisch niveau bedienen we de mens dan optimaal, terwijl al die informatie (ook context is informatie) nog steeds gewoon op cybernetisch niveau kan worden vastgelegd, bewerkt, getransporteerd, gepresenteerd enzovoort. Dan koppel je – op menselijke maat – menselijke ‘vaagheid’ aan machinale precisie en snelheid.
Copyright (c) 2011 Emovere/Jan van Til - All rights reserved.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
5 opmerkingen:
Lastig. Na het lezen van 'What technology wants' van Kevin Kelly ben ik hier geloof ik wel wat anders over gaan denken.... Volgens mij zijn mens en machine harder met elkaar verbonden, dan alleen in een dienende relatie.
Het internet is niet alleen een netwerk van gekoppelde computers, ook een netwerk van breinen. Een nieuwe subjectiviteit.
Groet, Jos.
Jos,
Dank voor je reactie! Helaas, het boek dat je noemt ken ik niet. Wat ik wel denk te weten is dat mensen uit-ste-kend op hoog-signifisch niveau kunnen opereren. Mensen kunnen zich echter ook verlagen en genoegen nemen met een opereren op hoofdzakelijk laag-signifisch/(hoog-)cybernetisch niveau. En als ze dat (en masse) doen... en klakkeloos achter een wereld aanrennen die hen door, bijvoorbeeld, de knappe koppen van Google wordt voorgespiegeld... Tja, dan ga je mogelijk zelfs werkelijk geloven dat er niet meer is. En dan wordt Nieuw Flatland maar zo je volkomen nieuwe realiteit. Een nieuwe absurditeit, zeg ook maar. Maar, je hebt gelijk: je kunt die denkstap terug zetten en tegelijkertijd volstrekt overtuigd zijn weer een stap verder te zijn gekomen; in een netwerk van breinen of zo. Is dit ant-woord een voor jou aangename verwarringsverstoring?
Ik raak inderdaad wat verward. Ik meen in jouw stuk de rationaliteit als uitgangspunt voor betekenisgeving te lezen, en dus ook als leidend voor het gedrag. Volgens mij geldt dat inderdaad voor machines en hun interne logica. het zijn gesloten systemen die voorspelbaar gedrag vertonen. Het gedrag van mensen is echter niet altijd vanuit rationaliteit te verklaren, dat zou je vaagheid kunnen noemen. Essentieel is volgens mij dat die vaagheid niet te (be)grijpen is, in geen regels en definities te vangen. Ook niet als we in staat zouden zijn de context helemaal te duiden. Het gaat om open sociale systemen, die als fractals in elkaar grijpen. En mijn gevoel zegt mij dat de ontwikkeling in informatieverwerkende machines er op dit moment toe leidt dat er zich een enorm sterk netwerk met talloze verbindingen manifesteert, een netwerk van gekoppelde breinen, waarvan ik denk dat je zo langzamerhand kan veronderstellen dat zich daar binnenin een eigen bewustzijn manifesteert. Niks engs, maar wel een nieuwe subjectiviteit als gevolg van een reeks gestapelde evoluties die ooit met het eencellige wezen begon.
Maar als ik jouw stuk herlees en herlees, dan denk ik dat wat ik hier mijmer en wat jij schrijft tegelijk waar kan zijn.
Naast het boek van Kevin Kelly moet ik ook steeds denken aan:
- Wim van Dinten, Met Gevoel voor Realiteit, over het herkennen van betekenis bij organiseren
- Stephen Wolfram, A new kind of science.
Groet, Jos.
Jos,
Waar het naar mijn idee om gaat, is dat een ontvanger van informatie stelselmatig optimaal in staat wordt gesteld om tot de door de afzender bedoelde betekenis te komen. Dat doe je door die informatie niet "an sich" aan te bieden, maar stelselmatig in relatie met voor ontvanger voldoende contextuele informatie.
Meer kunnen we niet doen. Punt.
De ontvanger is en blijft een gemotiveerd wezen. Zelfs wanneer hij/zij de bedoeling van de afzender begrijpt, kan hij/zij toch tot onbedoeld gedrag komen - juist vanwege zijn/haar motieven.
Als we informatie stelselmatig gaan ordenen zodat elk stukje informatie gekoppeld raakt aan andere stukjes informatie... zoals ik in notitie #70 van http://www.emovere.nl/?doc=186 beschreef... dan krijgt daarmee elk stukje informatie zijn eigen unieke context en raakt daarmee in staat om tot optimale betekenisduiding te komen in hanen van ontvangers. Ja, klopt, gemotiveerde mensen kunnen dan toch iets anders doen - daaraan valt voor mensen nu eenmaal niet te ontsnappen.
Maar de digitale hulpmiddelen moeten volkomen voorspelbaar en betrouwbaar informatie-in-context leveren. Juist daarmee faciliteren we echte menselijke interoperabiliteit.
Jan, ik ben het hiermee eens.
Daarnaast is het van mij een vurige wens dat mensen die met elkaar in interactie zijn als default er van uit te gaan dat ze elkaar niet begrijpen, en van daaruit, vanuit grenzeloze nieuwsgierigheid, proberen het bericht betekenis te geven en hun betekenisgeving bij de zender altijd verifieren.
Een reactie posten