Zo’n omwenteling raakt vanzelfsprekend al onze onderlinge verhoudingen. Zowel onze persoonlijke als zakelijke contacten en relaties ontwikkelen zich nu sneller, minder voorspelbaar en ook onoverzichtelijker als gevolg van ons intensief (inter)acteren in moderne informatie- of, netwerkmaatschappij. Zo’n omwenteling werkt vanzelfsprekend ook diep door in en tussen organisaties – ja, beïnvloedt al onze persoonlijke, zakelijke en maatschappelijke verbanden. En de natuurlijke of rechtspersoon die in zo’n wereld trefzeker wil handelen…, die moet van (inter)actie tot (inter)actie weten hoe relevante vorken en stelen samenhangen. Want elke (inter)actie staat nu meer dan ooit in weer en wind van eigen vluchtige en doorgaans zo diverse omstandigheden.
Zo’n omwenteling zou vanzelfsprekend ook diep door moeten werken in de aard en opzet van de veelheid aan informatiesystemen die maatschappij in al haar facetten en in slechts enkele decennia tijd, zo drastisch hielpen transformeren. Dat is, gek genoeg, niet het geval. Zeker, qua technologie zijn verreweg de meeste informatiesystemen uiterst modern en zeer geavanceerd te noemen. Maar ze worden nog altijd traditioneel – d.w.z. volgens principes die stroken met maatschappij van rust, reinheid en regelmaat – ontworpen en vervolgens gebouwd.
Het lijkt er sterk op dat ontwerpers van informatiesystemen de essentie van transformatie domweg misten. Misten ze dat we inmiddels voluit in een wereld leven waarin elke informatie any time, any where, any way, any why, for any who in een handomdraai beschikbaar is – of gemaakt kan worden? Misten ze dat hedendaagse informatiesystemen niet langer maar gewoon wat losse informatie moeten ophoesten, maar dat bijbehorende omstandigheden nu stelselmatig en samenhangend moeten meewegen tot situationeel heldere betekenis tot trefzekere actie van mensen? Misten ze dat in zo’n wereld betekenis van informatie niet langer vooraf gedefinieerd kan worden? Misten ze, anders gezegd, dat betekenis van informatie vandaag de dag zo overduidelijk dynamisch en heel genuanceerd tot stand komt – namelijk onder invloed van de precieze omstandigheden – vluchtig en divers?
Als ontwerpers die essentie inderdaad misten… draaien (tollen?) we technologisch weliswaar flink door, maar stagneert dóórgaande ontwikkeling. En dat is ronduit dramatisch, want, laten we het maar eerlijk toegeven: wij, mensen, hebben toch ook wel onze moeiten om in de ogenschijnlijke onoverzichtelijkheid van veelheid aan vormen en veranderingen trefzeker koers te houden, onze weg te vinden en (verder) uit te stippelen. En laten we ook maar gelijk en eerlijk toegeven dat onze (geavanceerde en hypermoderne) informatiesystemen ons maar al te vaak zo zwakjes ondersteunen in de omstandigheden-van-het-moment. Momenten die elke keer opnieuw om welhaast unieke en adequate (inter)actie vragen.
Mensen die uit alle macht op volle zee van netwerkmaatschappij transformeren tot gewiekste deelnemers aan alsmaar woeliger informatieverkeer, zitten te springen om informatiesystemen die voorzien zijn van sterk situationeel besef. Situationeel besef met het oog op effectieve ondersteuning van mensen die in dynamische omstandigheden keer op keer trefzeker wensen te (inter)acteren. Die behoefte wordt regelmatig en in allerhande toonaarden luid en duidelijk geuit, maar loopt keer op keer dood op de dovemansoren van ontwerpers die essentie van transformatie misten. Mensen raken meer en meer gefrustreerd door de alsmaar groeiende kluwen aan informatiesystemen die aan die behoefte niet – of maar zo heel kort – tegemoet komen.
Ontwerpers van informatiesystemen lijken zich serieus en vol ijver toe te blijven leggen op continuering van de grootse en werkelijk schitterende successen van weleer. Zij zoeken oplossingen vrijwel uitsluitend in alsmaar modernere en geavanceerdere technologie. Zij hebben niet of nauwelijks in de gaten dat die schitterende successen van weleer ook… hùn wereld kwalitatief veranderden. Einstein zou ze gemakkelijk uit hun droom kunnen helpen…. Hij zou hen kunnen wijzen op het feit dat de problemen waarvoor wij ons nu gesteld zien, niet zijn op te lossen binnen hetzelfde, eens zo succesvolle, kader dat ze voortbracht. Er is m.a.w. een nieuw en ruimer kader nodig waarin aanhoudende problematiek adequaat kan worden verklaard. En opgelost.
Ontwerpers van informatiesystemen zien dus niet dat de problemen waarmee mensen momenteel kampen op een volstrekt ànder vlak liggen. Op het vlak van, zeg maar even, informatieordening. Informatie moet immers – wil ze van direct nut zijn voor moderne deelnemers aan woelig informatieverkeer – stelselmatig tot situationele betekenis geordend zijn.
En dat is… àndere koek! Kwalitatief andere koek zelfs. Echter… op koek van dat kaliber zijn ontwerpers van informatiesystemen in het geheel niet afgestemd. Schrijnend – want (mensen in) organisaties verdrinken in toenemende mate in een zee aan bouwsels die aan het door en door situationele karakter van betekenis van informatie domweg voorbij zien. Bouwsels die derhalve, hoe goedbedoeld ook, niet passen bij de taken waarvoor mensen – deelnemers aan woelig informatieverkeer – zich in toenemende mate zien gesteld.
Het macabere van dit ‘samenspel’ is dat iedereen werkelijk zijn/haar uiterste best doet om de situatie te verbeteren en het beste voor heeft met mensen in organisaties/maatschappij. Ontwerpers leggen betekenis van informatie nog altijd op voorhand en in absolute zin vast en zoeken oplossing eerst en vooral in geavanceerdere (smart) technologie; in feite in oude en vertrouwde richting die ooit zoveel succes bracht. Ondertussen snakken mensen naar een informatieordening die van geval tot geval betekenisvol (hun) hout snijdt. Gevallen die zich vandaag de dag snel en onvoorspelbaar ontwikkelen. Gevallen die niet of nauwelijks nog zijn te voorzien. Gevallen die altijd weer net even iets anders zijn dan de vorige keer.
Mensen snakken naar doorbraak, maar missen eenvoudigweg de kennis en kunde om die doorbraak te realiseren of te versnellen. Dat is ook helemaal hun vak niet. En die vaklui – de ontwerpers… die (door)zien de werkelijke wortel van de problematiek niet en zoeken stug door naar oplossingen die niet of nauwelijks nog zoden aan de dijk zetten. Hadden ze nu maar van stelselmatige informatieordening gehoord….
Copyright (c) 2011 Emovere/Jan van Til - All rights reserved.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten