Als één van de kenmerkende eigenschappen van zeep telt het tweeledige karakter van zeepmoleculen. Elk afzonderlijk zeepmolecuul heeft zowel een ‘waterminnende’ zijde als een ‘watervliedende’ zijde. De watervliedende zijde hecht zich gemakkelijk aan vuil; de waterminnende aan water. Op die manier raken vuildeeltjes gemakkelijk ingekapseld door de watervliedende zijde van legertjes zeepmoleculen. En dat nieuwe geheel heeft waterminnende eigenschappen en spoelt daardoor gemakkelijk met water weg. Een krachtig beeld: zeep als verzoener van onverzoenlijk materiegedrag.
Van onze ICT-systemen verwachten wij, mensen, voorspelbaar gedrag. Dat geldt trouwens voor al onze hulpmiddelen. We moeten er, bijvoorbeeld, niet aan denken dat een boormachine zich in onze handen omdraait en ons te lijf gaat. Nee, zo valt er niet mee werken. En dat geldt ook voor onze ICT-systemen. Vooraf gedefinieerde, vaste stimuli met bijbehorende – eveneens vooraf gedefinieerde, vaste responses. Voorspelbaarheid van hulpmiddelgedrag is cruciaal; eigen initiatief maakt een hulpmiddel op voorhand onbetrouwbaar en daarmee onbruikbaar.
Menselijk handelen is niet beperkt tot de stimulus/response die we in onze hulpmiddelen zo enorm waarderen. Mensen zijn gemotiveerde wezens. Hun gedrag vloeit voort uit de situatie van het moment. Een en dezelfde stimulus – opgevat als teken, als informatie – leidt in verschillende situaties bij verschillende mensen tot verschillend gedrag. Observatie van situatie, interpretatie ervan, toekenning van betekenis en vertoon van bijpassend gedrag – het gebeurt allemaal ‘automatisch’ en op het moment zelf. Gedrag is niet vanzelfsprekend voorspelbaar en dat maakt mensen zo uitermate boeiend.
Duidelijk kan zijn dat technologie met de haar zo eigen voorspelbaarheid via vaste en vooraf gedefinieerde stimuli/responses, kwalitatief verschilt van de mens en zijn gemotiveerde gedrag. Maar is dat ook duidelijk? En, zo ja, tot welke conclusies dringt dergelijke duidelijkheid ons dan?
Tragisch is in ieder geval dat overweldigend aanwezige technologie de mens inmiddels ongegeneerd uitnodigt tot reductie. Tot aanpassing van zijn specifiek menselijke vermogens aan de beperkte stimulus/response mogelijkheden van zijn hulpmiddelen.
En dat is helemaal niet nodig! Want zoals zeep twee verschillende werelden met elkaar weet te verzoenen, zo weet een nieuwe, contextuele ordening van informatie menselijk-gevarieerd-gedrag zinvol met machinaal-vast-gedrag te verbinden. Op die manier kunnen machines met hun beperkte – maar o zo gewaardeerde – mogelijkheden mensen met hun veel ruimere gedragsrepertoire toch heel gevarieerd en op maat bedienen met betekenisvolle informatie.
Wat dat is, contextuele ordening van informatie? Informatie hangt samen. Altijd. Door die onderlinge samenhang nu stelselmatig te expliciteren, krijgen we voor elk afzonderlijk brokje informatie zicht op het verband – de context – waarin dat brokje informatie van moment tot moment (be)staat. En die afzonderlijke, vaste, brokjes informatie laten zich op die manier – dankzij expliciet verband – door de tijd heen eindeloos gevarieerd combineren tot betekenisvolle informatie.
En dat is nu precies waar we met zijn allen om zitten te springen! Betekenisvolle informatie – anytime, anywhere en anywhy. ‘Zeep’ verzoent. En dat geeft ons, mensen, weer alle informatieruimte.
Copyright (c) 2010 Emovere/Jan van Til - All rights reserved.
maandag 15 februari 2010
vrijdag 5 februari 2010
Nieuw regulerend beginsel: betekenis
In grote delen van de ons omringende wereld staan goederen (materie) en transport/transformatie van goederen (energie) niet meer in het brandpunt van economische belangstelling. En dat is niet omdat we inmiddels zonder materie kunnen. Ook niet omdat we zonder de energie kunnen om die materie te verplaatsen en/of te transformeren. Nee, er is iets anders dat die centrale en ook regulerende rol heeft overgenomen: informatie. Op basis van informatie sturen we, bijvoorbeeld, een vloot aan enorme schepen/vliegtuigen met een scala aan goederen ten behoeve van een waaier aan belanghebbenden kriskras de wereld over.
Materie-economie transformeert via energie-economie in informatie-economie. En als gevolg van stormachtige en aanhoudende ontwikkelingen in ICT, is inmiddels een heuse informatiemaatschappij ontstaan. Een maatschappij waarin aan informatie geen enkel gebrek is en waarin zich steeds vaker en ook steeds indringender de vraag naar betekenis, naar waarde en zin van die veelheid aan informatie aan ons opdringt. In onze omvangrijke informatiehuishoudingen wordt eenduidige betekenis een schaars ‘goed’ en promoveert daardoor van middel tot doel. Een nieuw regulerend beginsel dient zich aan!
Het is tijdens deze vooravond, een vooravond van een omslag in denken tot nieuw handelen, dat de behoefte aan een nieuw regulerend beginsel zich manifesteert: betekenis. Want op basis van betekenis selecteren we de informatie van waarde, komen we tot zinvol gedrag en sturen we goederen enzovoort kriskras de wereld over.
Met betekenis als nieuw regulerend beginsel zijn we in staat om onze informatiehuishoudingen op nieuwe en hogere orde te brengen en hedendaagse vraagstukken en problemen structureel op te lossen. Het huidige regulerend beginsel, informatie, blijkt daarvoor niet langer bruikbaar.
Vanuit een (natuur-)wetenschappelijk perspectief bekeken, is de beweging materie – energie – informatie – waarde/zin/betekenis er één van toenemende complexiteit. Dat is niet anders; we moeten dóór! Wie echter met antropologische ogen kijkt – vanuit gebruiksperspectief, zeg ook maar, ziet daarin een belangrijke toewending naar de kern van de zaak zelf. Waarde/zin/betekenis is immers allesbepalend voor welke informatie we als mensen gebruiken om beschikbare energie effectief aan te wenden teneinde materie naar onze hand te zetten.
In de toenemende dynamiek en diversiteit van onze moderne bedrijvigheid en informatiesamenleving is er maar weinig dat nog lang hetzelfde blijft. Eigenlijk is alles continue in beweging. Situaties wisselen elkaar steeds sneller af waarbij tegelijkertijd en vanuit wisselende disciplines en belangengroepen, elk vanuit eigen invalshoek, invloed wordt uitgeoefend. Dee Hock, de oprichter van VISA USA/International, benoemde dat verschijnsel al in 1970 als de “compression of time and events”. En het is vanwege deze verder en verder voortschrijdende compressie dat betekenis van informatie zo overduidelijk ‘vloeibaar’ wordt en aanwijsbaar wisselt met de situatie waarin die informatie zich aan ons, mensen, voordoet.
Het wordt tijd, hoog tijd, dat we onze informatiesystemen ‘upgraden’ naar nieuw regulerend beginsel: betekenis. Betekenis van informatie is niet langer absoluut te vatten, maar manifesteert zich als door en door situationeel. En de manier waarop we onze informatie ordenen tot situationele betekenis moet daarop nauwkeurig aansluiten.
Dat is een opgave die meer dan de moeite waard is. Erkenning van betekenis als regulerend beginsel van informatie geeft de dóórgaande ontwikkeling van maatschappij en bedrijfsleven een enorme boost en brengt ons wezenlijk grotere leef- en werkruimte voor het boeken van nieuwe en grotere successen.
Copyright (c) 2010 Emovere/Jan van Til - All rights reserved.
Materie-economie transformeert via energie-economie in informatie-economie. En als gevolg van stormachtige en aanhoudende ontwikkelingen in ICT, is inmiddels een heuse informatiemaatschappij ontstaan. Een maatschappij waarin aan informatie geen enkel gebrek is en waarin zich steeds vaker en ook steeds indringender de vraag naar betekenis, naar waarde en zin van die veelheid aan informatie aan ons opdringt. In onze omvangrijke informatiehuishoudingen wordt eenduidige betekenis een schaars ‘goed’ en promoveert daardoor van middel tot doel. Een nieuw regulerend beginsel dient zich aan!
Het is tijdens deze vooravond, een vooravond van een omslag in denken tot nieuw handelen, dat de behoefte aan een nieuw regulerend beginsel zich manifesteert: betekenis. Want op basis van betekenis selecteren we de informatie van waarde, komen we tot zinvol gedrag en sturen we goederen enzovoort kriskras de wereld over.
Met betekenis als nieuw regulerend beginsel zijn we in staat om onze informatiehuishoudingen op nieuwe en hogere orde te brengen en hedendaagse vraagstukken en problemen structureel op te lossen. Het huidige regulerend beginsel, informatie, blijkt daarvoor niet langer bruikbaar.
Vanuit een (natuur-)wetenschappelijk perspectief bekeken, is de beweging materie – energie – informatie – waarde/zin/betekenis er één van toenemende complexiteit. Dat is niet anders; we moeten dóór! Wie echter met antropologische ogen kijkt – vanuit gebruiksperspectief, zeg ook maar, ziet daarin een belangrijke toewending naar de kern van de zaak zelf. Waarde/zin/betekenis is immers allesbepalend voor welke informatie we als mensen gebruiken om beschikbare energie effectief aan te wenden teneinde materie naar onze hand te zetten.
In de toenemende dynamiek en diversiteit van onze moderne bedrijvigheid en informatiesamenleving is er maar weinig dat nog lang hetzelfde blijft. Eigenlijk is alles continue in beweging. Situaties wisselen elkaar steeds sneller af waarbij tegelijkertijd en vanuit wisselende disciplines en belangengroepen, elk vanuit eigen invalshoek, invloed wordt uitgeoefend. Dee Hock, de oprichter van VISA USA/International, benoemde dat verschijnsel al in 1970 als de “compression of time and events”. En het is vanwege deze verder en verder voortschrijdende compressie dat betekenis van informatie zo overduidelijk ‘vloeibaar’ wordt en aanwijsbaar wisselt met de situatie waarin die informatie zich aan ons, mensen, voordoet.
Het wordt tijd, hoog tijd, dat we onze informatiesystemen ‘upgraden’ naar nieuw regulerend beginsel: betekenis. Betekenis van informatie is niet langer absoluut te vatten, maar manifesteert zich als door en door situationeel. En de manier waarop we onze informatie ordenen tot situationele betekenis moet daarop nauwkeurig aansluiten.
Dat is een opgave die meer dan de moeite waard is. Erkenning van betekenis als regulerend beginsel van informatie geeft de dóórgaande ontwikkeling van maatschappij en bedrijfsleven een enorme boost en brengt ons wezenlijk grotere leef- en werkruimte voor het boeken van nieuwe en grotere successen.
Copyright (c) 2010 Emovere/Jan van Til - All rights reserved.
Abonneren op:
Posts (Atom)